اسکو قطب پرورش شتر در استان آذربایجان شرقی

به گزارش مهر تبریز، عزیز نوروزی در حاشیه بازدید از مناطق پرورش شتر در روستای خورخور شهرستان اسکو با بیان اینکه اسکو قطب پرورش شتر در استان آذربایجان شرقی است افزود: در سال 1401جمعیت دامی شتر، یک هزار و 791 نفر بوده که آقای نقی ناصری پرورش دهنده 102 نفر شتر که دو نفر نر (لوک) و60 نفر ماده (اروانا) و40 نفر بچه شتر(دایلاق) یک تا دو ساله که همگی تک کوهانه بوده و دو نفر دوکوهانه است. آقای ابوالفتح خلیل زاده نیز پرورش دهنده 55 نفر شتر که یک نفر نر(لوک) و 25 نفر ماده (اروانا) و 19 نفر بچه شتر (دایلاق) یک تا دو ساله که همگی تک کوهانه می باشند است که هر دو در روستای خورخور شهرستان اسکو واقع هستند.

وی با بیان اینکه كشور ما ايران داراي 90 ميليون هكتار زمين مرتعي است كه از نظر پوشش گياهي 10.3 درصد آن داراي وضعيت خوب، 41.4 درصد آن داراي وضعيت متوسط، 48.2 درصد آن داراي وضعيت ضعيف است ادامه داد: در مراتع فقير بيشتر گياهان شورپسند و خاردار مانند خارشتر، علف شور، تاغ و … مي‌رويد؛ كه به علت خشبي بودن و خاردار بودن بيشتر مورد تعليف شتر قرار مي‌گيرد؛ و از طرفي با توجه به وجود خشكسالي‌هاي ممتد و متناوب در اين مناطق، فقط شتر قابليت زيست و توليد را داشته؛ و ساير دام‌ها قادر به ادامه حيات دراکثر این مناطق با اين شرايط نمي‌باشند.

وی بیان کرد: طی سال های اخیر با خشکسالی های پیاپی، کاهش بارش باران و از بین رفتن مراتع بیش از گذشته نیاز به پرورش شتر داریم.

نوروزی با اشاره به مزایای پرورش شتر در مقایسه با سایر حیوانات ادامه داد: شتر نیاز اندکی به آب و مواد غذایی داشته و نسبت به تغییرات اقلیمی و گرم شدن هوا مقاوم است. ضمن اینکه این حیوان در مناطق بیابانی و نیمه بیابانی رشد می کند. قابلیت سازگاری، زیست و تولید در شرایط سخت مناطق خشک، نیمه خشک و تحمل گرما، خشکی و كم آبی و کمبود علوفه و قابلیت نسبی در مقابل امراض و عوامل بیماری زا و نیز تغذیه از انواع خاص گیاهان مرتعی (خشبی و خاردار و تیغ دار) و گیاهان هالوفیت مانند خارشتر که با توجه به شورپسندی این گیاهان جزو برنامه های ستاد احیای دریاچه ارومیه است، که سایر دام ها قادر به استفاده از آن نیستند.

وی با بیان اینکه در صورتی که بتوانیم صنعت پرورش شتر را توسعه دهیم بخش مهمی از اقتصاد مناطق بیابانی را رونق می بخشیم ادامه داد: گوشت و شیر شتر ضمن اینکه ارزش غذایی بسیار بالایی دارد سودآوری مناسبی نیز برای فعالان این صنعت به همراه دارد که ضرورت دارد با انجام حمایت های ویژه سرمایه گذاران را تشویق به مشارکت در این بخش کنیم که با توجه به ظرفیت های موجود در کشور، ورود بخش خصوصی در این عرصه منافع زیادی برای آنها به همراه خواهد داشت.

مدیر امور دام سازمان جهاد کشاورزی استان آذربایجان شرقی افزود: با تغییر سیمای زراعی استان، حیوانات چرا کننده منطقه نیز باید تغییر یابند. پوشش گیاهی متفاوتی که بر اثر خشکسالی در حوضه دریاچه ارومیه و یا سایر نواحی ایجاد شده برای تغذیه شترها مناسب است. در مراتع فقير بيشتر گياهان شورپسند و خاردار مانند خارشتر، علف شور، تاغ و … مي‌رويد؛ كه به علت خشبي بودن و خاردار بودن بيشتر مورد تعليف شتر قرار مي‌گيرد؛ و از طرفي با توجه به وجود خشكسالي‌هاي ممتد و متناوب در اين مناطق، فقط شتر قابليت زيست و توليد را داشته؛ و ساير دام‌ها قادر به ادامه حيات در اکثر این مناطق با اين شرايط نمي‌باشند. شترها از علوفه رویش یافته در مراتع که به عنوان علف هرز مهاجم و نامطلوب برای حیوانات محسوب می شود به صورت هرس تغذیه می کنند و ریشه گیاهان از خاک جدا نمی شود.

نوروزی ادامه داد: شترهای دوکوهانه به خصوص نوع نر آن از نظر جثه و وزن به شتر تک کوهانه برتری دارند که می توان با دورگ گیری شترهای دو کوهانه و تک کوهانه شترهای سطح بالا از لحاظ وزنی و راندمان عملکرد پرورش داد.

کارشناس مسئول پرورش شتر سازمان جهاد کشاورزی استان نیز با بیان اینکه در شرايط امروزي، استفاده از توليدات شتر شامل گوشت و شير اهميت زيادي يافته است گفت: مي‌بايست در جهت اقتصادي‌تر کردن و پايدار کردن اين حرفه، توان توليدي اين دام را افزايش داد؛ كه اين امر، جز با بهبود مديريت، پررنگ کردن برنامه های تحقیقاتی و اصلاح نژادی و افزايش بهره‌وري ميسر نیست. لذا معاونت بهبود تولیدات دامی استان طی ارسال نامه هایی به معاونت محترم تولیدات دامی وزارت جهاد کشاورزی و مرکز اصلاح نژاد و بهبود تولیدات دامی کشور آمادگی خود مبنی بر تشکیل هسته های اصلاح نژادی و نیز تشکیل پژوهشگاه شتر دوکوهانه شمالغرب کشور در صورت تخصیص اعتبارات لازم را اعلام کرده است.

مهدي پورطهماسبيان اهرابي با اشاره به مزایای پرورش شتر نسبت به سایر دام ها در کشور گفت: قابلیت سازگاری، زیست و تولید در شرایط سخت مناطق خشک، نیمه خشک و تحمل گرما، خشکی و كم آبی و کمبود علوفه و قابلیت نسبی در مقابل امراض و عوامل بیماری‌زا از جمله این مزایاست. شتر قادر است در شرایط تغذیه دستی نیز با دام‌های بسیار پرتولید هم وزن خود (مثل گاو) رقابت کرده و افزایش وزن بالایی داشته باشد. شتر در مقایسه با گوسفند و بز مقدار ماده خشک کمتری نسبت به وزن متابولیکی خود مصرف کند؛ بطوری که شترها حداکثر 2.53 درصد وزن متابولیکی بدن خود ماده خشک مصرف می کنند. شتر در مقایسه با سایر دام‌های اهلی مواد خوراکی را با قابلیت هضم بالا و بازده بیشتری نسبت به گاو و گوسفند استفاده می‌کند. شتر قادر است از انواع خاص گیاهان مرتعی (خشبی و خاردار و تیغ‌دار) و گیاهان هالوفیت مانند خارشتر که با توجه به شورپسندی این گیاهان جزو برنامه های ستاد احیای دریاچه ارومیه می باشد، تغذیه کند؛ که سایر دام‌ها قادر به استفاده از آن نیستند. شتر حداقل نیاز به تاسیسات، تجهیزات و امکانات پرورش و نگهداری و در نتیجه کمترین نیاز به سرمایه گذاری سنگین را دارد.

وی افزود: میزان شیر تولیدی از شتران ماده به صورت متوسط روزانه سه کیلوگرم بوده که با احتساب دوره شیرواری حدوداً 11 ماهه 600 تا 650 کیلوگرم در دوره هست. میزان گوشت تولیدی که وزن زنده براساس سن در چهار سال در نر ها حدوداً 500 الی 600 کیلوگرم است.