به گزارش خبرنگار ما در تبریز؛ این مرکز نوآوری تنها مرکز در این زمینه تحت برنامه امنیت غذایی جهاد علمی کشور است که به دلیل پیشینه علمی و پژوهشی دانشگاه تبریز در زمینه اصلاح غلات به ویژه گندم در این مجموعه تحقیقاتی و علمی مستقر شده است.
مسئول این طرح ملی و عضو هیئت علمی دانشگاه تبریز با اشاره به آغاز برنامه اصلاح گندم در دانشگاه تبریز از سال ۱۳۸۱ اظهار کرد: این برنامه در سه مرحله شامل ایجاد زیرساخت‌های آزمایشگاهی، جمع آوری ژرمپلاسم و طراحی راه آینده عملیاتی شده است که با تکیه بر نیروی انسانی تحصیلات تکمیلی، ساخت قطب‌های علمی اصلاح نباتات مولکولی و اصلاح مولکولی غلات و جمع آوری رژم پلاسم‌های اصلاحی داخلی و خارجی،توده‌های بومی و خویشاوندان وحشی گندم اجرا می‌شود.
ابوالقاسم محمدی با بیان اینکه قطب علمی اصلاح مولکولی غلات دانشگاه تبریز یکی از معدود قطب‌های فعال کشور است که تاکنون ۲ بار به عنوان قطب برتر کشور در حوزه کشاورزی معرفی شده است گفت: ارزیابی ژرم پلاسم‌های موجود، مکان یابی ژن‌های کنترل کننده صفات مختلف از جمله مقاومت به بیماری ها، تحمل به تنش‌های غیرزیستی، خصوصیات زراعی و تولید نشانگر‌های عملکردی در قالب پایان نامه‌ها و رساله‌های تحصیلات تکمیلی و پروژه‌های تحقیقاتی انجام شد.
به گفته وی در حال حاضر شناسنامه مولکولی مرکز نوآوری گندم کشور برای بیش از ۳۰۰ ژنوتیپ (اطلاعاتی است که در ژنوم هر یک از سلول‌های جانداران زنده به صورت دی‌ان‌ای وجود دارد) تهیه شده است که امکان شناسایی هدفمند والدین و انجام تلاقی برای تولید جمعیت‌های اصلاحی را فراهم می‌کند.
محمدی یادآور شد: بانک ژن موجود در مرکز، مشتمل بر پنج هزار نمونه گندم، ۵۰۰ نمونه جو، ۲۰۰ نمونه ذرت و گیاهان دارویی است که در برنامه‌های اصلاحی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
وی ادامه داد: اکنون ۲ رقم گندم نان با نام‌های محمدی ۲ و مهرداد ثبت و ۲ رقم گندم نان و دو رقم گندم دوروم در مرحله ثبت هستند و در سال زراعی جاری تعداد ۲۵۰ لاین جدید گندم نان و دوروم در ایستگاه تحقیقاتی در منطقه آزاد ماکو برای تکثیر بذر و ارزیابی مقدماتی کشت شده است که از ویژگی‌های این لاین‌ها و ارقام می‌توان به پتانسیل عملکرد، کارآیی مصرف آب و پروتئین بالا اشاره کرد.
محمدی موفقیت‌های فناورانه مرکز نوآوری گندم را متعدد برشمرد و افزود: برای نخستین بار در کشور توانسته‌ایم فناوری به‌نژادی سریع را بهینه‌سازی کنیم که با این روش به جای یک نسل در سال، امکان تولید سه تا پنج نسل گندم در اتاقک‌های رشد فراهم شده است که زمان تولید لاین‌های خالص را از هفت تا هشت سال به حدود دو تا سه سال کاهش می‌دهد.
وی بهینه سازی تکنیک دابل هاپلوئید‌ها برای تولید لاین‌های خالص، کاهش اسید فیتیک (عامل بازدارنده جذب ریزمغذی‌ها)، تولید گندم چندساله و برنامه جمع آوری، احیا و اصلاح گندم خراسان به عنوان یک غله باستانی ایران با تجارت جهانی را از طرح‌های آینده مرکز نوآوری گندم ایران اعلام کرد.
دانشگاه تبریز به عنوان یکی از برترین علمی کشور در حوزه فناوری است و دومین دانشگاه رسمی ایران است که دارای ۲۰ دانشکده، ۸۰۰ نفر عضو هیات علمی، ۲۴ هزار نفر دانشجو که ۶۰ درصد آنها را دانشجویان تحصیلات تکمیلی شامل می‌شود.
این دانشگاه دارای چهار قطب علمی است که چنین ظرفیت‌هایی در کمتر مجموعه علمی و تحقیقاتی کشور به چشم می‌آید. اکنون تعداد سه هزار و ۴۰۰ دانشجوی خارجی در دانشگاه تبریز تحصیل می‌کنند که بیشتر از کشور‌های عراق، ترکیه، جمهوری آذربایجان و افغانستان هستند.
