به گزارش مهر تبریز به نقل از بردباری نیوز، اکبر بردباری/ در این یادداشت، به بررسی ضرورت، موانع و راهکارهای ارتقای ارزش‌های اخلاقی در بستر زندگی روزمره و رسانه‌های جمعی می‌پردازیم.
۱. ضرورت تقویت فضائل اخلاقی
• ثبات اجتماعی و اعتماد عمومی: هنگامی که افراد جامعه بر پایه صداقت و پایبندی به وعده‌ها حرکت کنند، سرمایه اجتماعی افزایش یافته و اعتماد متقابل شکل می‌گیرد. این اعتماد می‌تواند در شکل‌گیری تیم‌های کاری مؤثر و حل مسائل جمعی نقش کلیدی ایفا کند.
• آرامش درونی و سلامت روان: مطالعات روان‌شناسی نشان می‌دهد که افرادی که فضائل اخلاقی مانند گذشت و بخشش را در رفتار خود نهادینه می‌کنند، سطح استرس و اضطراب پایین‌تری دارند و از کیفیت زندگی مطلوب‌تری برخوردارند.
• پیشرفت اقتصادی و فرهنگی: محیطی که بر مبنای عدالت و مسئولیت‌پذیری بنا شده باشد، فرصت‌های برابر برای همه فراهم می‌کند و خلاقیت و نوآوری را شکوفا می‌سازد. این بستر به ویژه برای نسل جوان، انگیزه فعالیت و تلاش را تقویت می‌کند.
۲. موانع ارتقای فضائل اخلاقی
• فضای مجازی و رسانه‌های ناصحیح: گاهی شبکه‌های اجتماعی و برخی رسانه‌ها با برجسته‌سازی رفتارهای خودمحورانه و سطحی، الگویی نادرست در ذهن مخاطبان ایجاد می‌کنند.
• شتابِ زندگی روزمره: مشغله‌های کاری و تمرکز بر درآمدزایی می‌تواند اولویت‌بندی ارزش‌ها را جابه‌جا کند و توجه به فضائل اخلاقی را به حاشیه بکشاند.
• ضعف در نظام آموزشی و تربیتی: اگر آموزش‌های رسمی مدرسه و دانشگاه به تقویت مهارت‌های اخلاقی نپردازد، دانش‌آموز و دانشجو در معرض یادگیری‌های ناتمام و تفکرات فردگرایانه قرار می‌گیرد.
۳. نقش رسانه و تولید محتوا
• شکل‌دهی الگوهای رفتاری: خبرنگاران، نویسندگان و تولیدکنندگان محتوا می‌توانند با روایت داستان‌های واقعی از رفتارهای شایسته و برجسته کردن شخصیت‌های اخلاق‌مدار، الهام‌بخش جامعه باشند.
• آموزش و اطلاع‌رسانی: از طریق برنامه‌های تحلیلی، گفتگوهای تخصصی و گزارش‌های میدانی درباره طرح‌ها و پروژه‌های موفق در زمینه ترویج اخلاق مداری، مخاطب را با راهکارهای عملی آشنا کنیم.
• ایجاد کمپین‌های مردمی: با استفاده از هشتگ‌ها و چالش‌های مجازی، می‌توان مردم را به ثبت و انتشار رفتارهای اخلاقی روزانه تشویق کرد و این راهکار را به یک جریان اجتماعی تبدیل نمود.
۴. راهکارهای عملی
• ترویج مهارت‌های «گوش دادن فعال»: گوش دادن صادقانه و بدون قضاوت به حرف‌های دیگران، پایه‌‌گذار ارتباط مؤثر و احترام متقابل است.
• تمرین روزانه «تشکر و قدردانی»: نوشتن یک دفترچه روزانه برای ثبت ده نکته‌ای که به خاطر آن‌ها شاکریم، حس مثبت‌اندیشی و همدلی را تقویت می‌کند.
• برگزاری کارگاه‌های مهارت زندگی در خانواده و مدرسه: والدین و معلمان با آموزش اصول حل مسأله، مدیریت خشم و همدلی می‌توانند کودکان را به رفتار اخلاقی ترغیب کنند.
• ایجاد «گروه‌های مطالعه اخلاق» در سطوح مختلف: خواندن و بحث درباره متون کلاسیک و معاصر اخلاقی در فضای دوستانه، افق فکری افراد را گسترش می‌دهد.
۵. مسئولیت فردی و جمعی
هر یک از ما به‌عنوان عضو کوچکی از جامعه، در گسترش فضائل اخلاقی نقش‌آفرینی می‌کنیم. از یک لبخند ساده به همسایه تا دفاع از حق ضعیف‌ترها، همه و همه قدم‌هایی هستند برای ساختن دنیایی عادلانه‌تر. وقتی هر فرد، روز خود را با خودسنجی و سوال «امروز چه کار اخلاقی انجام دادم؟» به پایان ببرد، خرد جمعی جامعه را به سوی تعالی می‌برد.
جمع‌بندی
گسترش فضائل اخلاقی نه‌تنها یک آرمان ترک‌ناشدنی است، بلکه ضرورتی انکارناپذیر برای پایداری و رشد هر جامعه‌ای محسوب می‌شود. وظیفه رسانه‌ها، نهادهای آموزشی و هر شهروند آگاه، آن است که با حفظ تعهد به صداقت، عدالت و محبت، چراغی فروزان در مسیر زندگی دیگران باشند. بیایید با عمل نمونه، گامی دراز به‌سوی فردایی بهتر برداریم؛ فردایی که در آن اخلاق نه شعار، که سبک زندگی ماست.
