زهرا نعیمی- مهر تبریز: در کوچه‌پس‌کوچه‌های شهر، صدای خنده‌های خاموش و نگاه‌های پرحسرتِ جوانانی که روزگاری آرزوهای بلند داشتند، به گوش می‌رسد. اما اکنون بسیاری از آنها در گرداب اعتیاد گرفتار شده‌اند، بی‌آنکه راه گریزی بیابند.
داود همت‌زاده، پژوهشگر مسائل اجتماعی، با نگاهی تیزبین و انتقادی می گوید: اعتیاد، دیگر یک معضل ساده نیست. فقر، بیکاری، طلاق، بی‌هویتی اجتماعی… همه عواملی هستند که انسان را به سوی این تاریکی می‌کشانند. امروز اعتیاد به یک بلای خانمان‌سوز تبدیل شده است و اگر اقدام اساسی نشود، هر روز دامنه آن وسیع‌تر خواهد شد. مقام معظم رهبری هم تاکید می کنند که یک معتاد هم در جامعه زیاد است.
چرا اعتیاد جولان می‌دهد؟
همت‌زاده در حالی که دغدغه‌مند سخن می‌گوید، به بسترهای گسترده مصرف مواد مخدر اشاره میکند: متأسفانه فضای جامعه برای اعتیاد آماده است. جوانان بی‌آنکه تکیه‌گاهی داشته باشند، به راحتی جذب این دنیا می‌شوند، چون جایگزین مناسبی برای پر کردن اوقات فراغت ندارند.
وی اضافه میکند که خانواده‌ها نقش کمرنگی در پیشگیری از این بحران دارند و مسئولیت اصلی بر دوش جامعه و دولتمردان است: با برنامه‌ریزی‌های ناقص و بی‌توجهی به وضعیت اجتماعی، شرایطی ایجاد کرده‌ایم که اعتیاد روزبه‌روز بیشتر شود. آمارها تکان‌دهنده‌اند، اما کسی واقعیت را نمی‌بیند!
وی می افزاید: ما برای ۸ ساعت اوقات فراغت و تفریح جوانان هیچ برنامه ای نداریم.چقدر از امکانات شهری و فضاهای ورزشی را به رایگان در اختیار جوانان گذاشته ایم.خدمت کردن به جوانان آیا کار سختی است؟
آمارهای نگران‌کننده؛ چالش بزرگ جامعه
همت زاده آمار رسمی ۴ میلیون نفری اعتیاد در جامعه را قبول نمی کند و یادآور می شود: آمارها بسیار بالاست حتی گفته می شود که ۱۸ میلیون نفر درگیر با معضل اعتیاد هستند.اعتیاد رحم نمی کند اعتیادمثل ایدز درمان ناپذیر است و اگر درمان‌پذیر هم باشد میزان موفقیت آن کمتر از پنج درصد است.
وی با لحنی جدی تأکید میکند: ترک اعتیاد، افسانه‌ای بیش نیست. مواد مخدر قدرت اراده را از بین می‌برد و اراده ای نمی ماند تا فرد ترک کند چون لذت کذایی مصرف مواد مخدر ۵۰ برابر بیشتر از لذت مسائل جنسی است.
وی با تاکید به اینکه تبلیغ و آگهی های فضای مجازی و رسانه ها در مورد ترک اعتیاد سرپایی، ترک اعتیاد در چند ساعت و ترک اعتیاد بدون درد، دروغی بیش نیست، می گوید: افراد و جوانان نیاید با این حرفها اغفال شود و همه باید بدانند معتاد در مرحله اول یک فرد جانی و در مرحله بعد یک بیمار مسری خطرناک است که همه باید از آنها دوری کنند چون سرایت مواد مخدر بسیار بالا است و برخی موادمخدر با یک بار مصرف فرد را مبتلا میکند. اما من با تجربه نزدیک به سی ساله ام در این حوزه به همه اعلام می کنم اعتیاد درمان ناپذیر است و تنها راه نجات و پیشگیری از این پدیده شوم همان یادگیری مهارت “نه گفتن به مواد مخدر” است.
ما مصرف تفننی مواد مخدر نداریم
این پژوهشگر اجتماعی معتقد است که مصرف تفننی مواد مخدر، تصوری اشتباه است. او هشدار می‌دهد که سطح خلوص و قدرت تخریبی مواد مخدر امروزی بسیار بالاست و حتی یک بار مصرف می‌تواند انسان را به دام اعتیاد بیندازد.
همت‌زاده با صدایی محکم می‌گوید: هیچ خلافی ارزش ریختن اشک مادر را ندارد. مصرف مواد مخدر چشمان پدران و مادران را برای همیشه اشک‌بار خواهد کرد.
وی تأکید میکند که آموزش مهارت «نه گفتن» به اعتیاد، تنها راهکار عملی برای جلوگیری از این معضل است. اما متأسفانه آموزش‌های رسمی و غیررسمی در این زمینه، یا وجود ندارند یا بسیار محدودند.
وی اظهار می کند: در جامعه ما هزار نوع مخدر با اسم های مختلف مثل گل و کمک و…وجود دارد که قدرت تخریبی بالایی دارند و متاسفانه دسترسی به این مواد بسیار آسان است و حتی در منازل تولید و توزیع می شود.یک توزیع کننده مواد درآمد بیشتری دارد و برای دستیابی به سود با تبلیغات کذب برای افراد بخصوص در فضای مجازی حتی طریقه مصرف را آموزش می دهند.
زمانی آذربایجان شرقی از پاک ترین استانها در سطح مصرف مواد مخدر و قرصهای روانگردان کشور بود اما اکنون رتبه شش در زمینه قرص های روان گردان دارد که آثار تخریبی قرصهای روانگردان به مراتب در برخی موارد از مواد مخدر بیشتر است.برخی رانندگی های وحشی وار جوانان یا قتل و نزاع ها به همین مساله بر می گردد.
راهکارها چیست؟
همت‌زاده برای رهایی از این بحران، پیشنهادهای روشنی دارد. از نقش صدا و سیما در اصلاح باورهای غلط گرفته تا ضرورت ساخت اماکن ورزشی و توزیع لباس ورزشی رایگان برای جوانان. او همچنین بر تربیت مربیان پیشگیری از اعتیاد تأکید میکند تا بتوانند در مدارس، دانشگاه‌ها و محل‌های کار، آگاهی لازم را به افراد بدهند.
وی با لحنی محکم، مسئولان را به پاسخ‌گویی فرا می‌خواند: مشکل را نمی‌توان با برخورد قهری حل کرد. باید به ریشه‌ها برگردیم و ببینیم چرا جوانان به اعتیاد گرایش پیدا می‌کنند. اگر واقعاً می‌خواهیم این معضل را از بین ببریم، باید اقدام علمی و اصولی کنیم.
یک پژوهشگر، یک رسالت
داود همت‌زاده، که سال‌ها در این زمینه تحقیق کرده و نزدیک به ۴ هزار کتاب خلاصه‌نویسی کرده است، اعتقاد دارد که آگاهی‌رسانی و پیشگیری، تنها راه مبارزه با این بحران است. او تألیف ۴۰ کتاب در زمینه‌های مدیریت، حقوق، روانشناسی و اعتیاد را در کارنامه دارد و به عنوان پژوهشگر برتر شناخته می‌شود.
سخنان او تلخ است، اما حقیقت را بازگو میکند. اعتیاد، پدیده‌ای نیست که بتوان با نادیده گرفتن آن، از آسیب‌هایش گریخت. شاید وقت آن رسیده که جامعه به این هشدارها گوش فرا دهد، پیش از آنکه دیر شود…
