مهر تبریز-هدف اصلی و واقعی طراحان از جعل پان‌ترکیسم که در گرماگرم کشاکش‌های سیاسی و رقابت‌های استعماری میان امپراتوری روس و انگلیس در آسیا صورت گرفت، ایجاد منطقه‌ای حایل از اقوام ترک‌زبان مسلمان در حاشیه جنوبی مرزهای روسیه بود که به صورت کمربندی از اقیانوس آرام تا دریای سیاه امتداد می‌یافت.
مهر تبریز-هدف اصلی و واقعی طراحان از جعل پان‌ترکیسم که در گرماگرم کشاکش‌های سیاسی و رقابت‌های استعماری میان امپراتوری روس و انگلیس در آسیا صورت گرفت، ایجاد منطقه‌ای حایل از اقوام ترک‌زبان مسلمان در حاشیه جنوبی مرزهای روسیه بود که به صورت کمربندی از اقیانوس آرام تا دریای سیاه امتداد می‌یافت.
از نظر طراحان انگلیسی، ایجاد این کمربند پان ترکی حایل ، می‌توانست از گسترش نفوذ و توسعه ارضی قلمروی روسیه به‌سوی جنوب، به ویژه متصرفات انگلیس در هندوستان جلوگیری کند.
بجز آن، ظهور و حضور اندیشه پان ترکیسم در کنار مرزهای ایران که حامل و مروج افکار الحاق گرایانه نسبت به بخش‌هایی از سرزمین‌های ایرانی نیز باشد، می‌توانست، فریادهای وحدت خواهانه‌ای را که هنوز از سرزمین های تجزیه شده ایران در قفقاز و آسیای مرکزی [خوارزم و فرارود] به‌گوش می‌رسید، در محاق قرار دهد و خاموش سازد و از تسری آن به دیگر بخش‌های تجزیه شده سرزمین‌های ایرانی، در بلوچستان و افغانستان و جزایر و سواحل جنوبی خلیج فارس که در اشغال نظامی و زیر سلطه استعماری دولت انگلیس بود، پیش‌گیری نماید.از سوی دیگر، دولت روسیه نیز پس از اشغال نظامی قفقاز و سپس آسیای مرکزی [خوارزم و فرارود] و استقرار سلطه سیاسی خود بر این سرزمین‌ها، چون هم‌چنان رشته‌های پیوند فرهنگی و تاریخی میان مردمان سرزمین‌های متصرفی با مردم ایران را برقرار و مستحکم می‌دید، سیاست‌های ایران زدایی همه‌جانبه‌ای را در مناطق یادشده به مورد اجرا گذاشت.مسئله پان تورکیسم یا به اصطلاح اتحاد دو آذربایجان پس از فروپاشی شوروی به طور جدی مطرح شد اما واقعیت این است این ایده توسعه طلبانه بیشتر توسط روسها وکمونیست ها با اهداف ذیل بویژه درهنگام تاسیس فرقه دموکرات آذربایجان درسال ۱۳۲۴ ه.ش مطرح گردید:
الف) جایگزین کردن احساسات ضد ایرانی به جای احساسات ضد روسی در بین مردم آذربایجان جدا شده از ایران ومسلمانان قفقاز با تبلیغ این امر توسط کمونیست ها که طی قراردادهای گلستان و ترکمنچای ، آذربایجان واحد بین تزارها و روس ها تقسیم شد وبرای برخورداری مردم آذربایجان جنوبی (ایران) از مزایای زندگی کمونیستی ، باید آذربایجان ایران به آذربایجان شمالی (شوروی) ملحق شود. البته مطالعه دقیق تاریخ، تحریف کامل این مطلب توسط کمونیست ها را نمایان می سازد زیرا امضا کنندگان قراردادها، رژیم پادشاهی ترکان قاجار بودند و نه فارس ها که قومی همانند سایر اقوام ایرانی هستند.
ب )ایجاد تغییرات فرهنگی در قفقاز و آذربایجان جدا شده از ایران به سود فرهنگ روسی و برعلیه فرهنگ اسلامی ایران مانند تغییر الفبا ومبارزه با زبان فارسی و عربی.
ت )ایجاد گسست فرهنگی بین ایران و قفقاز به خصوص میان ایران وآذربایجانی های جداشده از ایران که به رغم جدایی جغرافیایی ، ازلحاظ فرهنگ، مذهب، زبان و پیشینه ادبی و تاریخی جزیی از ملت ایران محسوب می شوند وشاعران بزرگی مثل نظامی گنجوی وخاقانی وشیروانی از میان آنان برخواسته اند.
ث )مشغول کردن مقامات ومسئولان ایرانی به رفع خطر تجزیه مجدد ایران وبه انفعال کشانیدن آنان در قبال سرنوشت مسلمانان قفقاز.
ج )استفاده از اندیشه آذربایجان واحد در ترکیب جمهوری های شوروی وتجزیه ایران به عنوان اهرم فشار برای اخذ امتیازات اقتصادی سیاسی بویژه در دوران جنگ سرد و در زمان حاکمیت رژیم پهلوی که ایران تحت سلطه آمریکا قرار داشت.
نکته قابل توجه این است که آذری های ایران در طول تاریخ ، از جنگ پر افتخار چالدران ومقاومت دلیرانه در برابر توسعه طلبی ترکان عثمانی ، واقعه مشروطیت و حرکت به سوی تهران ونیز در جریان انقلاب اسلامی ثابت کرده اند که تحت هیچ شرایطی روحیه جدایی طلبی ندارند. اما پان ترکیست ها تلاش دارند چنین القاء نمایند که در طول تاریخ یک جنبش سراسری و روحیه جدایی طلبی در ایران وجود داشته است.
جریانات پان ترکی در ایران اسلامی جایگاهی نداشته و ندارد. تعلقات دینی و ملی شهروندان آدربایجانی نیز به قدری بالاست که همواره در مسیر تحقق آرمانهای خود مبنی بر تشکیل یک کشور اسلامی و مقتدر در منطقه خاورمیانه همواره پیشگام بوده اند. تلاشهای عمده و رشادت های مردم اذربایجان در طول ۲ قرن اخیر در مبارزه با روسیه، قیام مشروطه، مقابله با استبداد قاجار، گسترش و توسعه فکری-اجتماعی ایران، مبارزه با وابستگی پهلوی به غرب، انقلاب اسلامی و مبارزه با دشمنان در جنگ تحمیلی نمونه هایی از این حقیقت هستند که مردم آذربایجان از اصیل ترین و شجاع ترین مردم ایرانی به شمار می روند که در مسیر تحقق آرمان های انقلاب همواره پیشرو بودند. به بیان دیگر نباید فریب رسانه های غربی مبنی بر عدم تعلق خاطر آذری ها به ایران را خورد. این تلاشهای مذموم و پوچ همواره با شکست مواجه خواهند شد، زیرا مردم این خطه قهرمان پرور همواره با سنن و آئین های ایرانی-اسلامی همراه بوده و در نتیجه خود این مردم بهترین نیروی مقاوم در برابر جریانات بیگانه و پان ترکی است. البته باید توجه داشت که در این راستا و برای تقویت این نیروی مقاوم، باید برخوردی مناسب با شهروندان آذری رخ داده و با توسعه اقتصادی-اجتماعی منطقه زمینه همبستگی ملی را در این استانها فراهم نمود.
فعالان قوم گرا به دو گفتمان برای پیشبرد اهدافشان معتقدند که یکی استفاده از ظرفیت نظام برای رسیدن به حقوقی است که برخی مصرّح قانون می‌باشد و برخی هم به عنوان مطالبه مطرح است اما در شرح این گفتمان و نهایتا آن را گرایشی به اصلاحات و اصلاح طلبی می‌دانند و بیم آن دارند که شاید در ادامه به اصطلاح بازی بخورند و از دور سیاست کنار گذاشته شوند. گفتمان دومی که فعالان قوم گرا بدون طرح علنی در جامعه سعی دارند تا پیاده سازی کنند، استفاده از ظرفیت اپوزیسیون خارج نشین اعم از سلطنت طلب و منافق می‌باشد.
قوم گرایان که همیشه ادعای جدایی از سلطنت طلبان و منافقان را داشته‌اند، این بار اصطلاحا یکی به نعل میزنند و یکی به میخ! از طرفی می‌گویند ما با سلطنت طلبان و منافقان برای مخالفت با جمهوری اسلامی ایران همسفره نمی‌شویم و از طرفی دیگر عنوان می‌کنند از همین ابتدا باید سهم آذربایجان را بعد از جمهوری اسلامی مشخص کنید تا با شما همگام شویم!
اندیشه‌ی پان‌ترکیسم همانندی نزدیکی با اندیشه‌های نازیسم دارد. هم‌چنین درست همانند کاری که استالین در پیش گرفت، سعی در رد نگره‌ها و مدارک استوار دانشگاهی جهانی دارد. ایدئولوژی ایشان به گونه‌ی آشکار برگرفته شده از پان‌ژرمنیسم، نازیسم، و راسیسم است.این اندیشه از نخستین جنبش‌های نژادپرستانه بود که در نزدیکی سده‌ی ۱۹ میلادی به راه افتاد و در سده‌ی ۲۰ و به‌ویژه در زمان فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی جان تازه‌ای گرفت. برای نمونه «تورگوت اوزال» رئیس جمهور وقت ترکیه، استراتژی خود را برپایه‌ی حضور ترکیه در همگی عرصه‌های سیاسی جهان، از دریای آدریاتیک تا دیوار چین، استوار کرد. از دید «ضیاء گوگ آلپ» باید ۱۰۰ میلیون ترک‌زبان در زیر یک فرمان‌روایی با مرکزیت کشور ترکیه، امپراتوری بزرگ تورانی را تشکیل دهند.
از این مدعیان پاسداری از هویت ترکی می‌توان پرسید که آیا شما که دلتان به حال زبان ترکی و نبود آموزش به این زبان می‌گذرد، تاکنون چند کلاس آزاد آموزش زبان ترکی دایر کرده‌اید؟ تاکنون چند سایت یا نرم‌افزارهای چندرسانه‌ای برای آموزش زبان طراحی نموده‌اید؟ تا چه اندازه فرهنگ شفاهی مردم ترک‌زبان که بقول خودتان تحت هجوم فارس‌ها هستند را گردآوری کرده‌اید؟ چند لغتنامه ترکی تألیف کرده‌اید؟ آیا تاکنون چند مقاله در مورد مشخصه‌های تاریخی و باستانی و طبیعی آذربایجان نوشته‌اید؟ چرا باید سایت‌های شما که می‌تواند موجد همبستگی و سازش مردم باشد، آکنده از ترویج خشونت است؟
در پایان یادآور شوم که پان‌ترکان فقط به ایران آسیب نمی‌رسانند، بلکه بیش از همه به ایرانیان شریفِ ترک و ترک‌زبان آذربایجان و به آرمان بلندِ کوشندگان انسان‌گرا و هویت‌طلب آذربایجان آسیب می‌رسانند. هر آرمان باشکوهی از سوی کسانی تخریب و تباه می‌شود که خود را بدان لباس در می‌آورند و با ترجیح منافع شخصی بر منافع عمومی و انسانی، دسترنج و دستاوردهای کوشندگان اصلی و راستین را به تاراج می‌برند و به ویرانی می‌کشند.امید است مردم غیور وشجاع وآگاه آذربایجان که همواره در امتحان مختلف تاریخی رو سفید وسربلند بیرون آمده اند ودر حفظ وتمامیت ارضی ایران عزیز از هیچ تلاشی مضایقه نکرده اند با تیزبینی وهوشیاری تلاش های منافقان وبدخواهان ایران را درنطفه خفه کنند.همه ترک های ایران خواستار ایرانی سربلند ومقتدر بوده وخواهند بود کشوری که در همیشه در دنیا وخاورمیانه حرفی برای گفتن دارد.
احمد بایبوردی
فعال فرهنگی واجتماعی
